Eye Filmmuseum

Bekijk het werk van meer dan 25 vrouwelijke filmmakers, waaronder Moufida Tlatli.

➔ Ontdek meer over het programma <a href="https://www.eyefilm.nl/themas/women-make-film">Women Make Film</a> op de website van Eye Filmmuseum

Moufida Tlatli werd geboren in een buitenwijk van Tunis, de hoofdstad van Tunesië, in 1947. Ze vertelt dikwijls dat ze cinema daar ontdekte, dankzij de filosofieleraar op haar middelbare school, die een filmclub leidde. In de jaren zestig verhuisde ze naar Parijs om cinematografie te studeren. Toen ze terugkeerde naar haar vaderland, monteerde ze verschillende films gemaakt door anderen, tot ze in 1994 besloot een eigen film te maken. Dat maakte haar de eerste Arabische vrouw ooit die een speelfilm regisseerde.

<h4>Beste debuut in Cannes</h4>Les silences du palais, of Het zwijgen van het paleis, werd een groot succes. Het verhaal volgt de ongelukkige Alia, die hoort dat prins Sid’Ali stierf, en daarom terugkeert naar het adellijk paleis waar zij opgroeide. Rondlopend door het paleis komen herinneringen terug. Haar moeder was dienstmeid, maar moest ook seksuele gunsten verlenen. Alia weet niet wie haar vader is, maar begint te vermoeden dat dit wel eens de prins zou kunnen zijn. Het is de vooravond van de nationalistische omwenteling in Tunesië en Sid’Ali ziet zijn imperium instorten. Alia ziet haar kans om te ontsnappen en haar droom als zangeres na te jagen.

Les silences du palais won de prijs voor beste debuut in Cannes. Daarna is Tlatli gevraagd om een tijd minister van Cultuur te zijn in Tunesië. Haar bijzondere verhaal is niet erg bekend. Daarom is deze zomer het filmprogramma Women Make Film te zien in Eye Filmmuseum. Meer dan 25 vrouwelijke filmmakers worden in de spotlight gezet. Zij leverden een grote bijdrage aan de filmgeschiedenis, en toch is hun verhaal lang verzwegen. Tijd om daar verandering in te brengen

Drie vrouwelijke filmmakers die je zou moeten kennen. In deze aflevering: Moufida Tlatli.

De eerste vrouwelijke Arabische regisseur

Bekijk de animatiefilm van Lotte Reiniger in Eye Filmmuseum, met live muziek gespeeld door West Side Trio. Het is onderdeel van het belangrijke programma Women Make Film, waarin de verzwegen filmgeschiedenis van vrouwelijke makers verteld wordt.

Lang is de lijst van vrouwelijke filmmakers die onopgemerkt zijn gebleven door het grote publiek. Een van hen is Lotte Reiniger, de Duitse animatiefilmer die één van de meest vernieuwende en getalenteerde was.

<h4>1001 nacht</h4>Met ​Die Abenteuer des Prinzen Achmed,​ verfilming van het sprookje van Duizend-en-één-nacht, maakte ze één van de eerste lange animatiefilms. Het verhaal gaat over prins Achmed die, gezeten op een vurig toverpaard, op het eiland Wak Wak belandt, waar hij prompt verliefd wordt op de mooie fee Pari Banu. De boze tovenaar Abanazar steekt daar een stokje voor.

<h4>Silhouetten geknipt uit lood</h4>Om deze film te maken gebruikte Lotte Reiniger de sierlijke silhouettentechniek: van karton en dunne, loden bladen knipte zij figuren die doen denken aan wajongpoppen. Daarmee geldt de film als een van de eerste lange trucagefilms. Na de oorlog maakte Reiniger, met haar man Carl Koch (die camera deed), tientallen korte animatiefilms voor onder andere de BBC, meestal adaptaties van de sprookjes van Grimm en Andersen. Van de zestig zijn er rond de veertig bewaard gebleven.

Drie vrouwelijke filmmakers die je zou moeten kennen. In deze aflevering: Lotte Reiniger.

De vrouw die de eerste lange animatiefilm maakte

Deze zomer kun je het bijzondere werk van Chantal Akerman zien in Eye Filmmuseum. De tentoonstelling Passages voert je langs haar leven, en in de bioscoopzalen draaien haar films.

➔ Ontdek meer over het programma<a href="https://www.eyefilm.nl/themas/women-make-film"> Women Make Film</a> op de website van Eye Filmmuseum

De meeste filmliefhebbers kennen Chantal Akerman als feministische regisseur. In de jaren zeventig werd zij op slag bekend met haar film Jeanne Dielman (1975), over het leven van een Brusselse huisvrouw die ook werkt als prostituee. Het personage raakt de routine zat en besluit een cliënt te vermoorden. Ondanks deze heftige omstandigheden herkenden tallozen vrouwen zich in het benauwende huisvrouwenbestaan. De film werd het boegbeeld van de feministische cinema.

<h4>Het gewone leven</h4>Zelf hield Chantal Akerman er niet van om een feministe genoemd te worden, zij wilde geen labels opgeplakt krijgen. Haar films gaan over het ‘gewone leven’, waarachter heftige gebeurtenissen, herinneringen en emoties schuilgaan. Misschien maakte zij daarom als één van de eerste regisseurs de overstap naar beeldende kunst. In 1995 ontdekte ze een wereld buiten de filmtheaters. Zij was inmiddels de gevierde regisseur van films zoals News from Home (1977), Toute une nuit (1982) en Nuit et jour (1991),

<h4>De wereld achter het IJzeren Gordijn</h4>Nu waagde ze zich aan een installatiekunstwerk: D’Est. Op 24 schermen liet zij hypnotiserende beelden zien van mensen die proberen te overleven in het voormalige Oost-Europa, achter het IJzeren Gordijn. Het zijn observerende beelden die voorbijtrekken, van mensen en landschappen, zonder dialoog, zonder verder commentaar. De kunstwereld zag direct de bijzondere kwaliteit van dit werk.

<h4>Lange shots en perfecte symmetrie</h4>Chantal Akerman werd gevraagd door gerenommeerde musea om film naar de tentoonstellingsruimte te brengen - van de Biënnale in Venetië tot Documenta in Kassel. Haar sterk persoonlijke stijl van lange shots, brede kaders en perfecte symmetrie, betovert tot op de dag van vandaag. Het zijn getuigenissen van een leven dat gewoon lijkt, maar dat niet is.

Drie vrouwelijke filmmakers die je zou moeten kennen. In deze aflevering: Chantal Akerman.

De vrouw die film in kunst veranderde

Je kunt uren struinen door onze eigen online filmcollectie. Onze medewerkers tippen hun favorieten uit het online aanbod en geven thuiskijktips.

Concept &amp; Regie - Annabel Essink Cinematografie &amp; Montage - Freek Zonderland Projectie - Faber / Joël Schilder Muziek - Mark Pütz Licht - René Dingelstad

De wereld slaapt, maar bij Eye draait film altijd door. Het zit verweven in de vezels van het gebouw en het bloed van de mensen die er werken. Deze korte film neemt je mee naar één van de nachten in het mystieke gebouw. Zodra de zon in het IJ zakt komt de collectie tot leven.

De filmschatten van Eye

Waarheid, feiten, herinneringen: zijn het allemaal constructies? Vijf kunstenaars - Broomberg &amp; Chanarin, Omer Fast, Chia-Wei Hsu en Meiro Koizumi - laten zien hoe film, foto’s en geluid worden gebruikt om de grenzen van het geheugen op te zoeken.

Hoe bepaalt het perspectief de geschiedenis die verteld wordt? Eye vroeg vijf vertellers, van retorica tot filmmaker, om een mini lecture te geven bij het thema van de tentoonstelling.

In dit allereerste deel neemt Sarah Gagestein je mee naar de wereld van woorden, waar neutraliteit niet bestaat. Lees de highlights in het artikel hieronder, geïllustreerd door beelden uit de tentoonstelling <a href="https://www.eyefilm.nl/tentoonstelling/a-tale-of-hidden-histories">A Tale of Hidden Histories</a>.

Sarah gelooft niet in neutrale taal “Uiteindelijk bestaan onze geschiedenissen uit verhalen, de verhalen die we elkaar doorvertellen. Zij hebben een bepaald perspectief op wat er gebeurd is, maar dat is nooit objectief. Neutrale taal bestaat niet. Je bent uit zoveel gebeurtenissen aan het kiezen wat je doorvertelt, hoe je het doorvertelt, dat je nooit iets zou kunnen vatten hoe het was.

Spreekt een verhaal de taal van ons brein? Wat je ziet in deze tentoonstelling is dat de kunstenaars de randen van verhalen zichtbaar maken. Zij zoeken de grenzen op van wat we geloven, wat we willen geloven, zien en niet zien. Hoe meer een verhaal de taal van ons brein spreekt, en past in de hokjes van ons hoofd, hoe beter we het horen en doorvertellen. Daarbij vergroten we vaak een aantal mensen binnen een geschiedenis. We kunnen ons nu eenmaal makkelijker in individuen inleven dan groepen.

Militaire taal neemt afstand Wat ik fascinerend vind aan de film ​Her Face Was Covered ​van Omer Fast, is de manier waarop hij zijn verhaal vertelt. “We hebben op de truck en de vrouw geschoten”, zegt hij. ‘​The trucks are disabled.​ ’ Als je kijkt naar de beelden zie je wat hij bedoelt, de auto gaat in vlammen op. In zijn stem hoor je een bepaalde mentale afstand, dat is typisch militaire taal, een eufemisme om afstand te nemen van wat je aan het doen bent. Gedurende de film laat Fast zijn dat dat maar één verhaal is. Toch blijft hij ervoor staan, want als wij eenmaal een interpretatie hebben gemaakt, komen we er niet zo snel meer vanaf. Dan gaan we het verhaal zien als realiteit. Die bias zit dus aan twee kanten, bij de verteller en ontvanger. Elk verhaal dat je tot je neemt wordt ​jouw ​verhaal. We zullen dus ook nooit met dezelfde ervaring het museum uitlopen.”

Sarah Gagestein studeerde cum laude af als retorica. Ze is medeoprichter van Taalstrategie, waarmee ze organisaties ondersteunt bij het vinden van woorden. Sarah adviseert hoe framing ingezet kan worden om ideologie en identiteit te communiceren. Via onderzoek en denksessies helpt zij bij het opzetten van duidelijke, overtuigende en aantrekkelijke communicatiecampagnes.

Eye presenteert vijf korte videocolleges bij A Tale of Hidden Histories, de nieuwe tentoonstelling over verborgen geschiedenissen. Bekijk aflevering 1 met retorica Sarah Gagestein.

Mini videocollege 1: framing in films

In dit tweede deel vertelt Tobias de Jong hoe geschiedenis gekleurd wordt door macht. Lees de highlights in het artikel hieronder, geïllustreerd door beelden uit de tentoonstelling <a href="https://www.eyefilm.nl/tentoonstelling/a-tale-of-hidden-histories">A Tale of Hidden Histories</a>.

Verborgen geschiedenissen vind je eerder bij een minderheid “Bij geschiedenissen of herinneringen is er een wisselwerking tussen de persoonlijke en de publieke kant. Met de publieke kant bedoel ik ‘de geschiedenis’. De persoonlijke kant is gebaseerd op herinneringen: wat je hebt meegemaakt, hoe je dingen zijn verteld. In het geval van Hidden Histories schuren deze twee. Je herkent je persoonlijke verhaal niet in de publieke vertelling. In Nederland kent een meerderheid ‘de winnaarsgeschiedenis’, hun geschiedenis is de geschiedenis. Als je kijkt naar onderdrukte groepen in Nederland, of mensen met een achtergrond in een voormalige kolonie, zul je meer voorbeelden vinden van Hidden Histories.

Geschiedenis weerspiegelt de strijd van vandaag Je ziet dat geschiedenis een constante spiegel is van machtsverhoudingen. Het is gekoppeld aan bepaalde mythes over het ontstaan van een staat. In Spanje is dat het geloven in vergeten want anders komt de dictatuur terug. In Turkije is het ontstaan van de staat, niet veel later dan de genocide op de Armeniërs, verbonden aan Atatürk. Hij is echt de vader des vaderlands. Als die geschiedenis herschreven moet worden dan raakt dat nog steeds het heden. Ik denk dat geschiedenis het toneel is waar de strijd van vandaag in weerspiegeld wordt, het is de arena waarin machtsverhoudingen worden uitgevochten.”

Tobias de Jong studeerde geschiedenis en sociologie. Hij deed onderzoek naar Het Pact van Vergeten in Spanje en werkt op het moment als marketingmanager bij filmhuis Lab111 in Amsterdam.

Eye presenteert vijf korte videocolleges bij A Tale of Hidden Histories, de nieuwe tentoonstelling over verborgen geschiedenissen. Bekijk aflevering 2 met historical sociologist Tobias de Jong.

Mini videocollege 2: macht en geschiedenis

In dit derde deel vertelt Ena Sendijarević over . Lees de highlights in het artikel hieronder, geïllustreerd door beelden uit de tentoonstelling <a href="https://www.eyefilm.nl/tentoonstelling/a-tale-of-hidden-histories">A Tale of Hidden Histories</a>.

Geef ook de post-oorlog generatie een stem “Het is logisch dat wanneer oorlog in een land plaatsvindt er veel verhalen over gemaakt worden. Wat ik op een gegeven moment zag in Bosnië is dat de jongere generatie daaronder begon te lijden. De mensen die na de oorlog zijn geboren konden op deze manier geen eigen stem krijgen. Dat is wat heb proberen te doen met mijn film Take me somewhere nice: de jongere generatie een stem geven, licht op hen schijnen.

Wat maakt mijn karakters mens? Je bent niet een migrant. Dat is niet hoe iemand opstaat in de ochtend, dat zijn niet de issues waar je dagelijks, diep in de kern, mee zit. Ik weet zeker dat mensen eigenlijk heel op elkaar lijken. We worstelen met dezelfde issues. In mijn film wilde ik de existentie van mijn karakters aanraken. Wat maakt hen mens? Dan kom je op twee dingen: de dood, want we gaan allemaal dood en moeten ons daartoe verhouden. Het tweede is liefde, seksualiteit, of die twee samen en hun verhouding tot elkaar.

Wat de kamikazepiloot achterlaat Ik was geraakt door de tentoonstelling in Eye. De menselijke kant kon ik erin zien. Bijvoorbeeld in de scène van de kamikazepiloot en zijn vrouw (Meiro Koizumi, Portrait of a Young Samurai), dat gaat over blind zijn voor maatschappelijke druk die leidt tot de dood. Eigenlijk heel gevaarlijke krachten. Maar wat je ziet zijn twee mensen die eten, je ziet hun verhouding tot de liefde. Op een gegeven moment is hij verdwenen en dan zie je haar, blind, eenzaam. Daar worden het mensen voor mij. Dan denk ik meer aan mijn problemen, eenzaamheid en liefde, dan aan die kamikazepiloot. Het construct daarachter komt op deze manier juist extra hard binnen.”

Ena Sendijarević is een schrijver-regisseur. Ze studeerde in 2014 af aan de Nederlandse Filmacademie. Na een aantal korte films kwam dit jaar (2019) haar eerste speelfilm uit, Take me somewhere nice, waarmee ze internationale bekendheid en prestige genereerde. Haar films gaan over het leven tussen culturen in.

Eye presenteert vijf korte videocolleges bij A Tale of Hidden Histories, de nieuwe tentoonstelling over verborgen geschiedenissen. Bekijk aflevering 3 met schrijver-regisseur Ena Sendijarević.